الکتروموتور سه فاز

معرفی الکتروموتور سه فاز

الکتروموتور سه‌فازِ آسنکرون قفس‌سنجابی، ستونِ فقرات بسیاری از خطوط صنعتی است؛ سادگی، قیمت مناسب و دوام بالا باعث شده انتخاب اول برای بارهای گشتاور-توان پیوسته باشد. استاندارد IEC 60034 چارچوبِ نام‌گذاری، آزمون، نصب و راندمان را تعیین می‌کند؛ به‌ویژه IEC 60034-30-1 که کلاس‌های راندمان IE1 تا IE4 را تعریف می‌کند (IE3/IE4 در پروژه‌های جدید توصیه/الزام رایج‌اند). IECABB Library

خنک‌کاری و اینکلوژر

در صنعت، رایج‌ترین ساختار TEFC با کد خنک‌کاری IC411 است: فنِ خارجی هوای محیط را روی پره‌های بدنه می‌دمد تا گرما دفع شود؛ این آرایش به‌همراه آب‌بندی مناسب، معمولاً به حفاظت IP55 می‌رسد (مقاومت دربرابر گردوغبار و پاشش آب). برای محیط‌های خاص می‌توان سراغ IP بالاتر یا خنک‌کاری‌های دیگر رفت.

اجزای سازنده الکتروموتور سه فاز

الکتروموتور سه فاز (Three Phase Induction Motor)، همچون دیگر انواع موتورهای الکتریکی دارای دو قسمت اصلی روتور و استاتور است. روتور و استاتور هرکدام دارای اجزای مختلف و عملکرد خاصی هستند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.  

1- استاتور

  بخش ثابت یک الکتروموتور سه فاز، استاتور (Stator) نام دارد. این قسمت از یک قاب، هسته و سیم‌پیچ تشکیل شده است. قاب استاتور، بدنه موتور را تشکیل داده و برای محافظت از هسته و سیم‌پیچ طراحی شده است. علاوه بر این، طول عمر و استحکام قطعات داخلی استاتور، به کیفیت ساخت این قاب بستگی دارد. معمولاً در بدنه قاب‌های استاتور، یک فن برای تهویه و دفع حرارت داخلی استاتور تعبیه می‌شود. معمولاً قاب استاتور در کاربردهای کوچک، با ریخته‌گری ساخته می‌شود و جنس آن از فولاد دایکست، آلیاژهای آلومینیوم یا فولاد ضدزنگ است. هسته استاتور نیز، به‌منظور انتقال جریان برق متناوب طراحی شده و باعث هیسترزیس (Hysteresis) و ازدست‌دادن جریان گردابی می‌شود. معمولاً هسته استاتور توسط مهره‌های ۳/۰ تا ۶/۰ میلی‌متری لایه‌بندی می‌شود. مهر زنی‌های داخل روتور با کمک پلاستیک نسبت به هم عایق‌بندی می‌شوند. لایه داخلی هسته استاتور دارای تعدادی شکاف برای کلاف است. بخش سوم استاتور، سیم‌پیچ است که در بدنه هسته استاتور، شکاف‌هایی برای قرارگرفتن آن ایجاد شده است. نکته مهم این است که تغذیه سه فاز، در اصل به سیم‌پیچ استاتور داده می‌شود؛ این یعنی سیم‌پیچ سه فاز به‌عنوان سیم‌پیچ استاتور استفاده می‌شود. خوب است بدانید که تعداد قطب‌های یک الکتروموتور سه فاز، به اتصال داخلی سیم‌پیچ استاتور بستگی دارد و سرعت موتور را مشخص می‌کند. هرچقدر تعداد قطب‌ها بیشتر باشد، سرعت کمتر و هرچقدر تعداد قطب‌ها کمتر باشد، سرعت بیشتر است. تعداد کل قطب‌ها نیز همیشه یک عدد زوج است.

2- روتور

از نام روتور (Rotor) مشخص است که با یک بخش متحرک دوار مواجهیم. جالب است بدانید که طبقه‌بندی موتورهای الکتریکی بیشتر بر اساس نوع روتور انجام می‌شود. بر همین اساس، الکتروموتور سه فاز باتوجه‌به نوع روتور، در دو مدل زیر دسته‌بندی می‌شود:  

• موتور القایی قفس سنجابی (Squirrel Cage Induction Motor)
• موتور القایی با روتور سیم‌پیچی شده (Slip Ring Induction Motor)

  روتورهای قفس سنجابی، شبیه یک قفس سنجاب طراحی شده‌اند و در ساختار آنها، چند میله مسی یا آلومینیومی داخل شکاف‌های بدنه روتور قرار گرفته‌اند. این میله‌ها در دو انتهای روتور به هم رسیده و به یک صفحه فلزی متصل می‌شوند. روتورهای سیم‌پیچی شده دارای سه دسته سیم‌پیچ هستند که در زاویه ۱۲۰ درجه نسبت به هم قرار گرفته‌اند.    

مزایای استفاده از الکتروموتور سه فاز

  ساخت یک الکتروموتور سه فاز بسیار راحت بوده و عملکرد ساده‌ای دارد. این موتورها می‌توانند در هر شرایط محیطی فعالیت کنند. راندمان موتورهای سه فاز بالا است و هزینه تعمیر و نگهداری آن نسبت به سایر موتورها کمتر است. موتور القایی یک موتور خود راه‌انداز است؛ بنابراین در فعالیت عادی به هیچ وسیله کمکی برای استارت نیاز ندارد. طول عمر بالای این موتورها به همراه قیمت مناسب، محبوبیت آنها را دوچندان کرده است.  

مزایای استفاده از الکتروموتور سه فاز

  الکتروموتور سه فاز در شرایط بار سبک دارای ضریب توان بسیار کمی است و جریان زیادی مصرف می‌کند. این در شرایطی است که میزان اتلاف انرژی در هنگامی که سیم‌پیچ مسی استفاده می‌شود بیشتر است. راندمان الکتروموتور سه فاز در شرایط بار سبک کمتر است. ازآنجاکه الکتروموتور سه فاز القایی دارای سرعت ثابت است برای کاربردهایی که به‌سرعت متغیر نیاز دارد مناسب نیست. کنترل سرعت الکتروموتور سه فاز کمی دشوار است و در هنگام راه‌اندازی دچار کاهش ولتاژ می‌شود.   .

چرا تقاضا برای خرید الکتروموتور سه فاز بیشتر است؟

شاید این موضوع کمی سؤال‌برانگیز باشد اما خرید الکتروموتور سه فاز، محبوبیت بیشتری نسبت به مدل تک فاز دارد. الکتروموتورهای سه فاز، کاربری راحتی دارند، قدرت بالایی را ارائه کرده و درعین‌حال قیمت بهتری نسبت به مدل تک فاز دارند. همه این مزیت‌ها در کنار عدم نیاز به راه‌انداز اولیه و قابلیت تنظیم سرعت و گشتاور، خرید آن را به گزینه بهتری تبدیل کرده است. اگر شما هم قصد دارید یکی از بهترین الکتروموتورهای سه فاز را بخرید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً دریافت مشاوره‌های تخصصی را فراموش نکنید.