شیر دستی هیدرولیک (Hydraulic Manual Valve)، یکی از مهمترین و درعینحال سادهترین قسمتهای یک سیستم هیدرولیک است که بهمنظور قطع و وصل و یا کنترل جهت جریان سیال استفاده میشود.
این شیرها از یک یا چند دسته (اهرم) تشکیل شدهاند که نقش اصلی را عملکرد آنها ایفا میکند. از شیرهای دستی هیدرولیک میتوان در سیستمهای هیدرولیک با فشار بالا استفاده کرد. عدم نیاز به جریان برق، قیمت مناسب و عملکرد نسبتاً ساده، سه مزیت عمده این شیرها محسوب میشوند.
شیر هیدرولیک دستی (Hydraulic Manual Valve)، نسبت به دیگر شیرهای دستی از ساختار پیچیدهتری برخوردار است. دریچههای موجود در این شیرها با استفاده از اهرمها (لیورها) باز و بسته شده و مسیر جریان سیال را کنترل میکنند. تعداد اهرمها و نیز ساختار شیر دستی، انواع مختلف آن را تعیین میکنند.
نیروی محرک این شیر ، برخلاف شیرهای برقی هیدرولیک، نیروی مکانیکی دسته است که نیازی به مصرف انرژی برق ندارد؛ به همین دلیل قیمت این شیرها نسبتاً کمتر از سایر شیرهای هیدرولیک است. این محصول در سایزهای تا 1 اینچ در بازار موجود است.
شیر هیدرولیک دستی به دو نوع یکپارچه و بلوکی تقسیم میشود. شیرهای دستی یکپارچه یا به عبارت دیگر تکهای، دارای یک دسته هستند، در حالی که شیرهای دستی بلوکی با داشتن چند اهرم، برای کنترل جریان در مسیرهای مختلف استفاده میشوند.
شیر دستی هیدرولیک دارای ۴ جزو اصلی است که ساختار اصلی آن را تشکیل میدهد. این اجزا عبارتاند از:

همانطور که اشاره کردیم، تعداد دستههای بهکاررفته در شیرهای دستی هیدرولیک نقش مهمی در دستهبندی آن دارد. دستهبندی دیگری نیز برای این شیرها بر اساس ساختار آنها (یکپارچه یا چندپارچه و قابل کوپل) صورتگرفته است. هرکدام از انواع مختلف این پمپ، دارای فشار کاری، حجم جابهجایی و سایز متفاوتی است و برای سیال خاصی مناسب است.
شیرهای یکتکه، دارای یک اهرم هستند که در دو موقعیت فنر (قابل انعطاف) و قفل (ثابت) تنظیم میشوند. این شیر یکپارچه، قابلیت تنظیم برای یک فشار مشخص را دارد. همچنین شما میتوانید بازه فشاری برای آن تعریف کنید. سایزهای متفاوت این شیر بر اساس نیاز شما در بازار موجود است. در این شیر با کمک اینترفیس بهعنوان یک واسط، سیگنالها تنظیم میشود. نقش کلی شیر یکپارچه تنها در قطع و وصل کردن جریان سیال خلاصه میشود.
شیرهای قابل کوپل هیدرولیک، برای کنترل جریان سیال با فشار بالا مناسب است. کاربرد عمده این شیرها در ماشینهای سنگین و راهسازی است. نام دیگر شیرهای قابل کوپل، شیر بوکی است تا دوازده دسته را شامل میشود. ساختار داخلی این شیرها پیچیدهتر از نوع تک دسته است و دارای قابلیت کنترل جریان در داخل بدنه شیر است. این کنترل شامل جلوگیری از بازگشت روغن هیدرولیک و نیز تنظیم فشار کاری سیستم است.
شیر هیدرولیک قابل کوپل، جهت جریان سیال را بهخوبی کنترل کرده و عمر و بازدهی بسیار بالایی دارد. همچنین میتوان دسته و اهرم را پس از مدتی کارکردن و بالارفتن استهلاک تعویض کرد.
نکته دیگر دررابطه با استهلاک این شیرها، سخت شدن بازگشت قرقره پس از مدت کار طولانی است که باید برای افزایش عملکرد آن بادقت تعمیر شود. نکته مهم در استفاده از این شیرها این است که در صورت خرابی میتوان فقط بلوک خراب شده را تعویض کرد؛ اما در شیرهای یک ته باید کل شیر تعویض شود.

از شیر دستی هیدرولیک ((Hydraulic Manual Valve) در تجهیزات کشاورزی، تراکتورها، ماشینهای راهسازی و دستگاههای پرس هیدرولیک استفاده میشود. علاوه بر این در کشتیها، بالابرها و ماشینهای آتشنشانی نیز از این شیرها کمک گرفته میشود.
با حرکت اهرم، قرقره به سمت جلو و عقب حرکت کرده مسیر دریچههای ورودی و خروجی را باز و بسته میکند. سیال پرفشار از سمت پمپ هیدرولیک وارد شده و با فشار تخلیه از آن خارج میشود. قطعات آببندی نیز نقش مهمی در جلوگیری از نشتی و خرابی شیر هیدرولیک دستی دارند.
نصب شیر دستی یک فرآیند تخصصی است که نیاز به ابزارها و تجهیزات خاص دارد. در زیر، مراحل کلی نصب یک شیر دستی را توضیح میدهم. لطفاً توجه داشته باشید که این توضیحات به عنوان یک راهنما عمومی ارائه شدهاند و بر اساس نوع و مدل شیر هیدرولیک، نیازها و مراحل ممکن است متفاوت باشند. همچنین، توصیه میشود که همواره به دستورالعمل و دفترچه راهنمای تولید کننده مراجعه کنید.
اطمینان حاصل کنید که تجهیزات و ابزارهای لازم برای نصب در دسترس شما قرار دارد.
از اطلاعات و دفترچه راهنمای تولید کننده برای نصب به درستی استفاده کنید.
قطعی از منبع برق یا منبع انرژی هیدرولیک جهت ایمنی انجام کار.
مکان نصب شیر دستی را مشخص کنید و اطمینان حاصل کنید که اتصالات و فضای لازم برای نصب در دسترس هستند.
اتصالات لازم را به کمک ابزارهای مناسب نصب کنید.
از رشتهها و یاتاقانهای مناسب برای اتصالات استفاده کنید.
شیر دستی را با دقت در محل تعیین شده نصب کنید.
از تنظیم صحیح شیر و اتصالات برای جلوگیری از نشتی اطمینان حاصل کنید.
لولهها را با اتصالات مناسب به شیر دستی متصل کنید.
از چسبها و رشتههای مناسب برای ایجاد اتصالات بهینه استفاده کنید.
پس از نصب، یک تست نشتی انجام دهید تا اطمینان حاصل شود که نصب به درستی انجام شده و هیچ نشتی وجود ندارد.
پس از تأیید نشتی، سیستم را راه اندازی کرده و عملکرد شیر دستی را تست کنید.
مطمئن شوید که شیر به درستی باز و بسته میشود و هیچ مشکلی در عملکرد آن وجود ندارد.

به طور خاص زمانی که با قطع جریان برق مواجه هستیم، استفاده از شیرهای دستی بسیار مفید است. همچنین زمانی که اپراتور قصد دارد از یک فاصله دور، جریان سیال را کنترل کند، میتوان از این شیر کمک گرفت. این ویژگی در بیلهای مکانیکی مدرن، لودرها و تراکتورها بهخوبی دیده میشود.
شیرهای دستی زمانی عملکرد عالی دارند که بر روی دستگاه مناسب خود قرار بگیرند. برای مثال زمانی که عملکردهای اولیه سیستم هیدرولیک در کنترل اپراتور نیست، استفاده از شیرهای دستی منطقی به نظر نمیرسد.
برای انتخاب شیر هیدرولیک دستی باید به نوع کاربرد و اصل بودن محصول دقت کنید. در زیر برخی از مهمترین پارامترها برای انتخاب بهتر این شیر آورده شده است:

با درنظرداشتن موارد بالا، میتوانید به یکی از فروشگاههای معتبر یا نمایندگیهای مجاز مراجعه کرده و شیر هیدرولیک دستی مناسب خود را سفارش دهید. امروزه برندهای مختلف خارجی و داخلی در تولید شیر دستی فعالیت میکنند.
شرکتهای گالتک (Galtech)، گلکسی (Galaxy)، اوروال (Orval)، اچ او اف (HOF) از جمله معروفترین برندهای تولیدکننده این محصول هستند. خوشبختانه فروشگاه معتبر هیدلند با درنظرگرفتن اصالت کالا و کیفیت محصول، تأمینکننده عمده و آنلاین انواع شیر دستی اورجینال در کشور است.
فروشگاه هیدلند با بیش از 10 سال سابقه فروش، فروشنده انواع شیرهای دستی هیدرولیک از انواع برندهای موجود در بازار ایران از جمله: HOF ، هیدروپک ، بلغاری ، ORVAL ، گالتک و ... می باشد. جهت استعلام قیمت با ما تماس بگیرید.
شیرهای دستی یکپارچه دارای یک دسته هستند و به عبارت دیگر “تکه” هستند. اما شیرهای دستی بلوکی دارای چند اهرم هستند که برای کنترل جریان در مسیرهای مختلف به کار میروند.
بله، در بسیاری از موارد استفاده از شیرهای هیدرولیک دستی با تعداد دستههای بیشتر، به اپراتور امکان کنترل دقیقتر بر روی سیستم را میدهد.
در صورتی که تعداد دستهها زیاد باشد و احتمال خرابی یک دسته بیشتر از دیگران باشد، پیشنهاد میشود که شیر بلوکی را انتخاب کنید تا در صورت خرابی یک دسته، تنها آن دسته قابل تعویض باشد.
شیر دستی هیدرولیک، با استفاده از نیروی دستی کار میکند. شیر برقی هیدرولیک، با استفاده از سیگنالهای الکتریکی کار میکند.
برای تست شیر دستی هیدرولیک، میتوان از یک فشارسنج استفاده کرد. با اعمال فشار به شیر دستی، میتوان از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کرد.
عمر مفید شیر دستی هیدرولیک، به عوامل مختلفی مانند نوع شیر، نوع سیال و نحوه استفاده از آن بستگی دارد. به طور کلی، عمر مفید شیرهای دستی هیدرولیک، بین ۵ تا ۱۰ سال است.