پیش از اینکه تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور را بدانیم باید تعریف درستی از نحوه عملکرد هر یک در ذهنمان داشته باشیم. به این ترتیب شرایطی فراهم می شود تا انتخاب درستی داشته باشیم.
پمپ هیدرولیک چیست؟
تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور را با یک مثال جالب از پمپ هیدرولیک آغاز می کنیم. می دانیم که هر سیستمی مانند بدن انسان نیاز به قلب دارد. یعنی قلب عضو اصلی برای کار کردن سیستم مورد نظر محسوب می شود. پمپ هیدرولیک نیز قلب یک دستگاه محسوب می شود.
در یک مدار اگر پمپ از کار بیفتد سایر اجزا بدون مصرف باقی می مانند و نمی توانند به فعالیت خود ادامه دهند. وظیفه اصلی که این پمپ ها بر عهده دارند، به جریان انداختن مایع مورد نظر است. در واقع پمپ هیدرولیک وظیفه دارد که انرژی مکانیکی سیستم هیدرولیک را به واسطه موتورهای الکتریکی تامین نماید.
گاه از موتورهای احتراقی نیز استفاده می شود. در یک سیستم هیدرولیک وقتی صحبت از فشار است، یعنی میزان مقاومت ایجاد شده در برابر خروجی پمپ ها. پمپ های هیدرولیک در دسته بندی های مختلفی عرضه می شوند. هر یک نیز شرایط خاص خود را دارند. به طور کلی دسته اول پمپ های جابجایی غیر مثبت هستند.
دسته دوم پمپ های صنعتی محسوب می شود که در لیست محصولات جابجایی مثبت قرار دارند. نکته ای که برای تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور باید بدانیم مزایای پمپ هیدرولیکی با جابجایی مثبت نسبت به مدل غیر مثبت است. این پمپ ها توانایی کار برای فشارهای بالا تا بیش از 1000 Psi را دارند.
این پمپ ها ابعاد کوچک و فشرده ای دارند. بازده حجمی آنها نیز بالا است. وضعیت انعطاف پذیری آنها بسیار خوب است. پمپ هیدرولیک در مدل های چرخ دنده ای، پره ای و پیستونی قابل اجرا بوده و عملکرد خاص خود را دارند. هر یک از موارد یاد شده نیز زیر مجموعه مخصوص به خود را دارند که توضیح داده خواهد شد. پمپ های دنده ای در لیست پمپ های دورانی قرار گرفته اند.
همچنین بخوانید : بررسی انواع پمپ هیدرولیک
هیدروموتور چیست؟
شاید بررسی تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور در ابتدا دشوار باشد چون ساختمان هیدروموتورها بسیار شبیه به پمپ های هیدرولیک است. هیدروموتورها نوعی تجهیزات دوار هستند. این قطعه در صنایع مختلف نقش کلیدی دارد.
به طور کلی در یک مثال ساده شرایط به این صورت است که در همه ماشین هایی که نیاز به حرکت چرخشی دارند باید از هیدروموتور استفاده شود. هیدرو موتورها در صنایع خودروسازی و همینطور صنایع شیمیایی و معدن و … استفاده می شوند. شرایط کار این قطعه به این صورت است که انرژی موجود در روغن هیدرولیک به واسطه قطعه هیدروموتور دریافت می شود.
این انرژی تحت فشار زیادی است. هیدروموتور انرژی دریافتی را به گشتاور تبدیل کره و حرکت دورانی ایجاد می شود. در واقع هیدروموتورها عکس عمل پمپ هیدرولیک را انجام می دهند.
هیدروموتورها بر اساس نوع عملکرد به دسته های دوران محدو و دوران پیوسته تقسیم می شوند. هیدروموتورها نیز در سبک های دنده ای و پیستونی و پره ای عرضه شده و برای صنایع مختلف کاربرد دارند.
تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور از نظر حالت خروجی و چرخش شافت
تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور از نظر حالت خروجی سنجیده می شود. پمپ های هیدرولیک نوعی دستگاه تبدیل هستند. در واقع وظیفه این پمپ ها تبدیل انرژی مکانیکی موتور به انرژی هیدرولیکی است. هیدروموتور نیز دستگاه تبدیل است اما وظیفه عکس پمپ هیدرولیک را برعهده دارد.
در واقع هیدروموتورها دستگاهی هستند که انرژی فشار مایع را به انرژی مکانیکی تبدیل می کنند. در یک بررسی کلی تر می توان گفت که پمپ ها نوعی دستگاه انرژی محسوب می شوند. از سوی دیگر هیدرو موتورها یک قطعه اجرایی هستند.
تفاوت خروجی هر دو پمپ بخش مهمی از کار را شامل می شود. دقت کنید که وضعیت حالت خروجی به طور کلی موقعیت خاص خود را دارد. این موضوع باید بر اساس نوع دستگاه سنجیده شود.
تفاوت دیگری که بین پمپ و موتور هیدرولیک وجود دارد مربوط به چرخش شفت های خروجی است. در واقع تفاوت در نوع چرخش شافت خروجی بخش مهمی از کار را شامل می شود. در هیدروموتورها، فرمان شافت خروجی می بایست به صورتی باشد تا انرژی لازم برای چرخش به سمت جلو و عقب ایجاد شود.
در واقع ساختار شافت خروجی متقارن است. در مورد پمپ هیدرولیک شرایط فرق دارد. بعضی از پمپ ها برای فرمان باید از یک سری قوانین خاص پیروی کنند. در واقع نیاز است که قابلیت چرخش در یک سمت ایجاد شود.
قابلیت تغییر در این پمپ ها به صورت اتوماتیک وجود ندارد یعنی پمپ به میل خود تغییر شافت نمی دهد. این دو تفاوت سبب می شود که هر قطعه عملکرد خاص خود را داشته باشد و برای صنایع مختلف مورد استفاده قرار بگیرد.
تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور از نظر پورت روغن و سرعت
تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور در اختلاف در تنظیمات پورت روغن نیز دیده می شود. پمپ های هیدرولیک معمولاً دارای درگاه ورودی و خروجی برای روغن هستند. البته مدل های پیستونی محوری شکل دیگری دارند. روغن نشتی در پمپ هیدرولیک وابسته به ورودی روغن است.
در مورد هیدروموتورها یک سری پورت های جداگانه نشت روغن وجود دارد که علاوه بر بخش های ورودی و خروجی اجرا می شود. در واقع جدا بودن پورت نشت روغن بخشی از تفاوت از دو دستگاه است.
از نظر سرعت می توان گفت که پمپ ها سرعت کاری بالاتری دارند. هیدروموتورها از نظر سرعت خروجی به نسبت پمپ ها، کندتر هستند. البته تفاوت مهم دیگری که جا دارد در همین بخش در مورد آن صحبت کنیم مربوط به راندمان حجمی است.
در یک آمار کلی مشخص شده است که وضعیت راندمان حجمی هیدروموتورها بیشتر از پمپ ها است. این موضوع را به یک زبان ساده توضیح می دهیم. هیدروموتورها و پمپ ها ساختار بسیار شبیه دارند اما در فرآیند کاری دقیقاً عکس هم عمل می کنند.
هیدروموتورها به واسطه روغن فشار قوی می توانند شافت خروجی را از خود عبور دهند. در نهایت این کار منجر به تولید برق می شود. در مورد پمپ ها شرایط فرق می کند. در واقع پمپ ها برای خروج روغن می بایست در بخش سیلندر شروع به چرخش داشته باشند.
تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور از نظر کاربرد
به منظور تفهیم بهتر تفاوت پمپ هیدرولیک و هیدروموتور نیاز است کاربرد هر یک را توضیح دهیم. هیدروموتورها کاربرد زیادی در بیل مکانیکی، موتور چرخ برای وسایل نقلیه و همینطور فن خنک کننده دارند. از این دستگاه برای دکل حفاری، دستگاه تزریق پلاستیک، نوار نقاله و جرثقیل خودران است. می شود.
هیدروموتورها برای بهبود ایمنی انتقال نیرو و انتقال قدرت استفاده می شوند. این دستگاه در انتقال نیرو سهولت ایجاد می کنند. پمپ هیدرولیک در پمپ های کوچک خانگی، کشاورزی و پمپ های بنزینی و گازوئیلی و پمپ های فشار قوی استفاده می شوند. این پمپ ها عملکرد و راندمان بالایی دارند.
مدل پیستونی به واسطه عملکرد بالای خود طول عمر بالاتری دارد. این پمپ ها قابلیت تنظیم خوبی دارند و به طور کلی نیازی به تغییر سرعت سیال نخواهند داشت. دقت کنید که برخی از پمپ ها هزینه نگهداری بالایی دارند و شاید سر و صدای زیادی ایجاد کنند.
آیا می توان از پمپ به عنوان موتور هیدرولیک استفاده کرد؟
مهمترین تفاوت پمپ و هیدروموتور در پاسخ به همین سوال است. موتورهای هیدرولیکی یک محرک مکانیکی محسوب می شوند. وظیفه اصلی این محرک این است که بتواند فشار و جریان هیدرولیک را تبدیل به گشتاور نماید. از سوی دیگر پمپ هیدرولیک نمی تواند نقش موتور را ایفا کند چون شرایط هدایت به عقب آن وجود ندارد.
این تفاوت سبب می شود تا هر قطعه رست در جایگاه خود مورد استفاده قرار بگیرد. در واقع تغییر در وضعیت کاری هر یک سبب می شود تا عملکرد کلی دستگاه زیر سوال رود و مشکل ساز شود.
نحوه انتخاب پمپ هیدرولیک
نکته اولی که در این راستا باید در نظر داشته باشید میزان فشار و جریان مورد نظر است. در واقع نیاز است که در ابتدا منحنی جریان و فشار در یک چرخه زمانی درست محاسبه شود. این موضوع سبب می شود تا انتخاب اصولی تری داشته باشید. پمپ هیدرولیک در مدل پیستونی به دو زیر مجموعه محوری و شعاعی دسته بندی می شود.
مدل های پره ای در سبک های نامتعادل و متعادل هستند. مدل های دنده ای به صورت خارجی و داخلی و گوشواره ای تقسیم می شوند. هر یک از موارد یاد شده دارای روال کار مخصوصی هستند.
دقت داشته باشید که این پمپ ها از نظر ساختار به چنین بخش مهم تقسیم می شوند. البته که پمپ های پیچی و ژیروتور نیز طراحی شده اند. بررسی ها اینطور مشخص کره است که این پمپ ها از نظر سبک اجرایی بسیار خاص بوده و عملکرد مشخص خود را دارند.
واحد تامین قدرت یک سیستم هیدرولیک بسیار مهم است. پمپ ها در این راستا نقش یک محرک را به درستی ایفا می کنند. البته که ساختار پمپ های هیدرولیک به نسبت گذشته با تغییراتی همراه بوده است.
یک بررسی کلی در این زمینه مشخص می کند که بسیاری از سیستم های هیدرولیک می توانند بر اساس سبک اجرایی خود در صنایع مختلفی استفاده شوند. نوع قدرت در این زمینه بسیار مهم است. در نهایت کیفیت دستگاه نیز می بایست به شکل کاملاً اصولی ارزیابی شده و مورد تایید قرار بگیرد.
